Opalanie i ochrona przeciwsłoneczna – pytania i odpowiedzi

Promienie UV zawarte w świetle słonecznym stymulują komórki skóry odpowiedzialne za produkcję pigmentu do wytwarzania brązowego barwnika zwanego melaniną. Melanina, wytwarzana przez organizm w sposób naturalny spełnia funkcje ochronne: absorbuje promieniowanie UV i zwalcza wolne rodniki. Wytwarzanie melaniny to naturalna odpowiedź organizmu na działanie promieni słonecznych. Ważne jest, by pamiętać, że zdolność opalania oraz naturalny odcień skóry mają wpływ na podatność skóry na uszkodzenia.

W parku z przyjaciółmi, na balkonie czy na plaży: gdziekolwiek jesteś, zażywając słońca, łączysz relaks i zabawę. W ten sposób oczyszczasz umysł, a także wyciszasz ciało i skołatane nerwy. W naszym dynamicznie zmieniającym się społeczeństwie słońce stało się świetnym lekiem na stres. Kiedy wystawiasz się na działanie światła słonecznego w odpowiednich dawkach, poprawia się Twój nastrój, jasność umysłu, masz też więcej energii i niezaburzony rytm dobowy. Dzięki słońcu możliwa jest synteza też witaminy D. Więcej informacji o pozytywnym (a także negatywnym) wpływie promieniowania znajdziesz w artykule Jak promieniowanie UV wpływa na skórę?.

Bezpieczne opalanie jest dziś ważniejsze niż jak najmocniejsza, osiągnięta za wszelką cenę i w jak najkrótszym czasie opalenizna. Do bezpiecznego opalania niezbędne są kosmetyki do opalania, stosowanie ich odpowiednio często i w odpowiednich ilościach, racjonalne dawkowanie słońca (w tym unikanie przebywania na słońcu w okolicach południa), osłanianie głowy, karku i oczu oraz korzystanie z dobrodziejstwa cienia.

Opalaj się często, ale krótko, zawsze z odpowiednio dobraną wysokością filtra przeciwsłonecznego. Przed opalaniem zrób peeling, a po zejściu z plaży stosuj kosmetyki po opalaniu, które ukoją skórę, odżywią ją i nawilżą, dzięki czemu opalenizna utrzyma się na niej dłużej. O szczegółach przygotowania skóry do opalania przeczytasz w artykule Jak przygotować skórę do opalania?. O tym, jak dbać o opaleniznę, przeczytasz w artykule Jak przedłużyć trwałość opalenizny?.

Filtr przeciwsłoneczny latem to konieczność! Aby chronić skórę przed oparzeniem słonecznym, należy wiedzieć, kiedy i jak często stosować kosmetyki z filtrami UV. O tym, jak długo działają filtry przeciwsłoneczne, informuje wskaźnik SPF. Im wyższa wartość (5, 10, 15, 20, 30, a nawet SPF 50 i więcej), tym dłuższa ochrona filtra.

Wskaźnik ochrony przeciwsłonecznej SPF stanowi wskazówkę, o ile dłużej można pozostać na słońcu, nie ryzykując poparzenia słonecznego w zależności od indywidualnych zdolności do samoobrony naszej skóry (np. niektórzy mogą pozostawać na słońcu przez 10 minut i nie ulec poparzeniu słonecznemu; przy zastosowaniu produktu z filtrem SPF 10 czas „ochrony własnej” należy pomnożyć należy przez 10, co daje łącznie 100 minut).

Zdolność ochrony przed słońcem zależy także od rodzaju skóry danej osoby. Przede wszystkim jednak pełna ochrona przed słońcem zapewniana jest dopiero po nałożeniu właściwej ilości produktu.

Poziom bezpieczeństwa zapewnianego przez produkt ochrony przeciwsłonecznej zależy od nałożonej ilości produktu. Dlatego produkt ochrony przeciwsłonecznej należy nakładać obficie na całą skórę. Wśród części ciała, o których często zapominamy, wymienić można kark, górną część klatki piersiowej oraz tylną część nóg. Stosowanie produktów ochrony przeciwsłonecznej jest jednym z kluczowych czynników skutecznej ochrony przed słońcem. Zalecane jest stosowanie za każdym razem 2 mg produktu na cm2 ciała, czyli przykładowo około 1 długości palca produktu na twarz lub 2-3 łyżek stołowych produktu na całe ciało przeciętnej osoby dorosłej.

Pamiętaj, by nałożyć odpowiednią ilość. Na każdą część ciała nałóż filtr przeciwsłoneczny w ilości około dwóch łyżeczek. Rozprowadź produkt równo na skórze, starając się nie pominąć żadnej części. Pozwól, by produkt wchłonął, a potem załóż ubranie. Regularnie powtarzaj aplikację, zwłaszcza po kąpieli, kiedy się spocisz lub wytrzesz ręcznikiem. Nie zapominaj o końcówkach uszu oraz karku.

Produkt należy zawsze nakładać przed wystawieniem się na działanie słoneczne, aby zapewnić sobie ochronę od samego początku. Najlepiej jest to zrobić na 20-30 minut przed wyjściem na zewnątrz, a ubrania nie zakładać jeszcze przez kilka minut od aplikacji.

W przypadku przeciętnej osoby dorosłej należy za każdym razem nałożyć 2-3 łyżki stołowe produktu. Kolejne warstwy produktu należy nakładać co 2 godziny lub po każdej kąpieli, wytarciu się ręcznikiem czy spoceniu się.

Gdy przygotowujesz się do wakacji albo chcesz spędzić dzień na plaży, musisz wiedzieć, jak najlepiej chronić skórę przed oparzeniem słonecznym. Zabezpiecz ją, stosując odpowiedni filtr przeciwsłoneczny. Wyróżniamy filtry chemiczne oraz fizyczne. Chemiczne pochłaniają i rozkładają szkodliwe promieniowanie, filtr fizyczny tworzy barierę na powierzchni skóry, która nie przepuszcza promieni w głąb skóry. Filtry fizyczne nazywane są też mineralnymi. Zarówno jeden, jak i drugi rodzaj można stosować na całym ciele. Jaki filtr do opalania należy wybierać? Nie jest tak, że któryś z nich jest skuteczniejszy lub bezpieczniejszy. Wszystko zależy od tego, czy prawidłowo aplikujemy kosmetyk i czy uzupełniamy go w odpowiednich momentach.

Jak poszczególne filtry chronią przed promieniowaniem UVB i UVA? Czy wybrać filtr mineralny do twarzy, czy może filtr mieszany z filtrami chemicznymi? Przeczytaj nasz artykuł Krem do opalania – jaki wybrać?.

Wszystkie filtry przeciwsłoneczne w kosmetykach do opalania NIVEA SUN chronią skórę przed działaniem promieni UVA oraz UVB. Krem wodoodporny z filtrem zapewnia dłuższą ochronę, ale największa różnica to kwestia aplikacji.

Aby dowiedzieć się, ile czasu filtr chroni przed poparzeniem, należy też spojrzeć na jego wartość liczbową. SPF 30 oznacza, że na słońcu można pozostawać 30 razy dłużej niż wynosi bezpieczny czas ekspozycji (czyli 20 minut). Posmarowanie się balsamem z filtrem SPF 30 daje więc - w idealnych warunkach - bezpieczeństwo na 10 godzin. Odpowiednio SPF 50 chroni przez 16 godzin, SPF 15 - tylko przez 5 godzin.

Bez względu na to czy odprężasz się na plaży, czy spacerujesz po mieście, pot sprawia, że filtr przeciwsłoneczny traci skuteczność i zapewnia skórze mniejszą ochronę przed słońcem. Dlatego krem wodoodporny z filtrem dostosowanym do potrzeb Twojej skóry powinien być aplikowany kilkakrotnie w ciągu dnia. Podobnie działa kąpiel w morzu czy basenie i wycieranie się ręcznikiem.

Dzieci są szczególnie narażone na uszkodzenia skóry spowodowane działaniem promieni UV. Ich delikatna skóra jest wciąż bardzo wrażliwa, a w przypadku bardzo małych dzieci, naturalna bariera ochronna skóry nie jest jeszcze w pełni rozwinięta. Właściwa grubość skóry oraz pełna zdolność do wytwarzania pigmentu osiągane są dopiero w wieku nastoletnim. Częste poparzenia w dzieciństwie mogą powodować raka skóry w późniejszym okresie, dlatego dzieci powinny stosować produkty ochrony przeciwsłonecznej z wysokim i bardzo wysokim filtrem SPF.

Poza tym dzieci uwielbiają się kąpać i pływać. To z kolei zmniejsza zdolność ich skóry do ochrony przed promieniami UV i w pewnym stopniu usuwa z ich ciała filtry UV. Aby utrzymać poziom ochrony przeciwsłonecznej tak długo jak to możliwe, balsamy do opalania dla dzieci i spraye są wyjątkowo wodoodporne. Nasza definicja „wyjątkowej wodoodporności” wykracza poza założenia określone w normie stowarzyszenia Cosmetics Europe, według których użytkownicy kąpią się 4 razy przez 20 minut. Według nas długotrwała wodoodporność powinna zakładać kąpiel 6 razy przez 20 minut po nałożeniu produktu, po czym ilość produktu ochrony przeciwsłonecznej pozostałego na ciele musi wynosić ponad 50%.

Skuteczność filtrów fizycznych zależy od tego, jak szczelnie pokryliśmy nimi skórę i czy warstwa jest odpowiednio gruba. Miejsca nieposmarowane nie będą chronione, a zbyt cienka warstwa sprawi, że ochrona będzie niższa niż ta gwarantowana przez producenta (np. balsam SPF 50 będzie działał z mocą zaledwie SPF 30. Zatem czy same filtry mineralne dla dzieci to dobre rozwiązanie? Być może są łagodniejsze dla skóry, ale w przypadku najmłodszych skuteczność działania jest równie ważna. Warto więc sięgać po filtr mineralny dla dzieci i filtr chemiczny w jednym. Jaki krem z filtrem dla niemowlaka wpisuje się w tę charakterystykę? To np. Ochronny krem na słońce SPF 50+ NIVEA BABY.

Krem ochronny optymalnie jest używać od 3. miesiąca życia dziecka. Istnieją też produkty bezpieczne od 1. dnia życia, ale dopóki stosujesz się do zasady, że najmłodszych dzieci nie należy wcale wystawiać na działanie słońca, nie musisz smarować nimi skóry dziecka.

Właściwości ochronne nie zwiększą się przez ponowne nałożenie produktu. Dlatego ważne jest, by od samego początku stosować wysoki wskaźnik ochrony (np. balsamy do opalania SPF 50). Regularne nakładanie produktu po każdym wytarciu się ręcznikiem, kąpieli itp., ale nie rzadsze niż co 2 godziny, pomaga utrzymać wybrany poziom ochrony.

W Europie obowiązuje ogólnie przyjęta norma stosowana na potrzeby testów wodoodporności i zatwierdzona przez Cosmetics Europe (stowarzyszenie zrzeszające firmy reprezentujące przemysł kosmetyczny). Zgodnie z tą normą wszystkie nasze wodoodporne produkty ochrony przeciwsłonecznej zostały przebadane w niezależnych instytutach zewnętrznych, gdzie potwierdzono, iż spełniają kryteria wodoodporności.

Jakie to kryteria? Po nałożeniu produktu, osoby poddane testom kąpały się 2 razy przez co najmniej 20 minut (wodoodporność) lub 4 razy przez co najmniej 20 minut (wyjątkowa wodoodporność), po czym ilość produktu ochrony przeciwsłonecznej pozostałego na ciele musiała wynosić co najmniej 50%. Dlatego wodoodporność nie oznacza, że nałożona ilość produktu pozostaje na ciele przez nieograniczony czas.

Wiele osób sądzi, że produkt przeciwsłoneczny o wysokim wskaźniku ochrony (zwłaszcza SPF 50) zapobiega opalaniu, dlatego decydują się na produkt z niższym filtrem SPF. Jednak skóra opala się nawet, gdy zastosujemy wysoki wskaźnik ochrony przeciwsłonecznej. I choć zajmuje to trochę więcej czasu, proces przebiega w sposób łagodniejszy dla skóry. Krem ochronny z wysokim wskaźnikiem ochrony przeciwsłonecznej chronią przed poparzeniami słonecznymi i przedwczesnym starzeniem się skóry spowodowanym promieniami UV.

Gwarantujemy jakość produktu przez 12 miesięcy od otwarcia. Jeśli produkt był przechowywany w normalnych warunkach w temperaturze pokojowej i ani nie wygląda, ani nie pachnie nienaturalnie, można go zastosować w kolejnym sezonie.

Okres przydatności jest ograniczony ze względu na czynniki takie jak zmienność właściwości fizycznych substancji (wydzielanie się emulsji) oraz zmiana zapachu i koloru produktu. Rozpowszechniona opinia, zgodnie z którą filtr SPF produktów ochrony przeciwsłonecznej z czasem traci wartość i jedynie produkty nowe zapewniają pełną ochronę, nie jest prawdziwa. Ważne jednak, by olejek czy balsam do opalania przechowywać szczelnie zamknięty, w chłodnym miejscu bez dostępu światła.

O ile na opakowaniu nie zaznaczono innego okresu lub daty, gwarantowany okres przydatności wszystkich nieotwartych produktów NIVEA wynosi minimum 30 miesięcy od daty produkcji. Wystawianie na wysokie temperatury i światło może z czasem prowadzić do pewnej zmiany właściwości fizycznych podstawowego składu produktu. Dlatego zalecamy zrezygnować ze stosowania wszelkich wcześniej używanych produktów, których tekstura stała się ziarnista, wodnista lub odbarwiona lub jeśli zmienił się ich zapach.

Produkty te można stosować razem, o ile najpierw nałoży się produkt przeciwsłoneczny NIVEA SUN, a produkt NIVEA do pielęgnacji ciała lub twarzy dopiero po odczekaniu od 15 do 30 minut. W ten sposób można zachować skuteczność filtrów UVA/UVB w produktach przeciwsłonecznych. Możesz również wybrać krem z filtrem do twarzy, kosmetyk idealnie dopasowany do potrzeb skóry twarzy.

Alergie słoneczne powodowane są przez stres oksydacyjny powstały w wyniku działania w komórkach skóry wolnych rodników wywołanych promieniowaniem UV. Prowadzi to do zbyt zdecydowanej reakcji systemu immunologicznego skutkującej powstaniem procesów zapalnych i licznych symptomów alergii. Najczęściej problem ten dotyka osoby o wrażliwej skórze, czyli około 20% populacji. Nie jest to zjawisko groźne, ale bardzo nieprzyjemne dla dotkniętych nim osób. Przed alergią słoneczną można się chronić, stosując harmonijny system ochrony przed promieniowaniem UVA/UVB, a w szczególności wysoki wskaźnik ochrony przed promieniami UVA. Więcej na temat alergii na słońce przeczytasz w artykule Alergia na słońce – przyczyny i sposoby łagodzenia.

Produkt zawiera różne filtry UV chroniące skórę przed promieniami UVA oraz UVB. Żółte plamy powodowane są zwłaszcza przez filtry UVA. Ryzyko powstania plam zwiększa się, jeśli do kontaktu skóry z ubraniem dojdzie, zanim produkt zostanie całkowicie wchłonięty. W przypadku pojawienia się plam należy zastosować pranie wstępne w temperaturze 30°C bez jakiegokolwiek środka piorącego, a następnie pranie zasadnicze w temperaturze 30°C w normalnym programie z użyciem środka piorącego w płynie. Jeśli po upraniu plamy utrzymają się i będą nadal widoczne, zalecamy namoczyć tkaninę w roztworze kwasu cytrynowego (50 g kwasu cytrynowego na 1 l wody) przez 1 godzinę.

Uwaga na delikatne tkaniny i inne nietrwałe elementy, jak np. guziki z masy perłowej. Przed zastosowaniem się do zaleceń najlepiej przetestować produkt na mniej widocznym skrawku tkaniny. Ewentualnie można także zastosować przemysłowy środek do usuwania plam rdzy z tkanin zgodnie z zaleceniami znajdującymi się na opakowaniu produktu.

Następnie poplamione ubranie należy uprać z użyciem środka piorącego w temperaturze 30°C. Zazwyczaj należy unikać wybielaczy, środków utleniających oraz detergentów w proszku, a także prania w wysokich temperaturach.

Ostrzeżenie: Należy pamiętać, że kwas cytrynowy może powodować pewne ryzyko w przypadku kontaktu ze skórą, przedostania się do oczu, a także połknięcia lub wdychania. Kontakt ze skórą może powodować oparzenie i pojawienie się bąbli. Uszkodzenie tkanki zależy od długości kontaktu. Dlatego w czasie stosowania kwasu cytrynowego zalecamy używanie rękawic ochronnych oraz unikanie wdychania powietrza z pyłem z kwasu cytrynowego.

Korzystny wpływ słońca na nasz nastrój i samoocenę czy choćby produkcję witaminy D3 jest niezaprzeczalny, jednak dla skóry zbyt intensywna ekspozycja na promieniowanie słoneczne oznacza jedno – przedwczesne starzenie się skóry! Już od wielu lat promieniowanie ultrafioletowe (UV) uznawane jest w świecie nauki za najistotniejszy czynnik zewnętrzny odpowiedzialny za proces starzenia się skóry (tzw. fotostarzenie).

Początkowo uważano, że za procesy fotostarzenia odpowiedzialne jest promieniowanie UVB, natomiast doniesienia naukowe ostatnich lat jednoznacznie dowodzą, że głównym sprawcą jest promieniowanie UVA! Wynika to między innymi z odmiennych właściwości fizycznych i efektu biologicznego, jakie UVB i UVA wywierają na skórę. O szczegółach różnych typów promieniowania UV przeczytasz w artykule Jak promieniowanie UV wpływa na skórę?.

Promieniowanie UVB to tzw. promieniowanie rumieniotwórcze, bo to ono właśnie odpowiedzialne jest za pojawianie się rumienia i oparzeń słonecznych. Jest jednak zatrzymywane przez chmury czy szyby okienne, a trafiając na naszą skórę wpływa przede wszystkim na naskórek (tylko znikomy procent dociera do skóry właściwej). W przeciwieństwie do UVB, promieniowanie UVA przenika przez chmury, szyby okienne itp., jest obecne od wschodu do zachodu słońca i działa niezależnie od pory roku. Niestety UVA przenika także swobodnie przez naskórek i dociera w głąb skóry właściwej, gdzie bezpośrednio niszczy struktury odpowiedzialne za jędrność i napięcie skóry. UVA doprowadza m.in. do:

• uszkodzenia fibroblastów – głównych komórek skóry właściwej, odpowiedzialnych za stałą produkcję białek, włókien i kwasu hialuronowego; w wyniku uszkodzenia przez UVA komórki nie są w stanie wyprodukować odpowiedniej ilości w/w składników, przez co skóra traci jędrność;
• produkcji enzymów, które rozkładają włókna kolagenowe; włókna kolagenu zostają pocięte i nie są zdolne do tworzenia gęstej sieci, utrzymującej napięcie skóry;
• uszkodzenia elastyny (włókien sprężystych), która podobnie jak kolagen odpowiedzialna jest za elastyczność i za podtrzymywanie całego „rusztowania” skóry; zniszczone promieniowaniem UVA włókna elastynowe gromadzą się w skórze i tworzą nieprzydatne skupiska (zjawisko to zwane jest elastozą);
• ·nasilenia produkcji wolnych rodników, co potęguje (lub pogłębia, lub intensyfikuje) wszystkie wyżej wspomniane procesy;
• zmian w mikrokrążeniu, przez co skóra jest gorzej odżywiona i wolniej się regeneruje.

Wspólnie z UVB, promieniowanie UVA pośrednio przyczynia się do zmniejszenia produkcji naturalnego płaszcza wodnolipidowego, leżącego na powierzchni skóry, przez co zmniejsza się nasza bariera ochronna. Wynika z tego także pierwszy objaw starzejącej się skóry, tak częsty po intensywnym opalaniu się, czyli uczucie suchości. Analizując powyższe uwagi trudno traktować opaleniznę jako sprzymierzeńca naszej skóry. Bezwzględnie należy chronić skórę przed nadmiarem promieniowania UV i to nie tylko latem! Na szczęście dziś w powszechnym przekonaniu najatrakcyjniejsza jest delikatnie opalona skóra. Ten trend sprawia, że nie czujemy się zobowiązane opalać się poza granicami zdrowego rozsądku.

Pamiętajmy, że podstępne promieniowanie UVA jest z nami przez cały rok i jest z nami także w pomieszczeniach. Dlatego ochrona przeciwsłoneczna, a zwłaszcza ochrona przeciw UVA, powinna być elementem codziennej pielęgnacji – zarówno podstawowej jak i przeciwzmarszczkowej.