Dezynfekcja dłoni – co musisz wiedzieć?

Działanie żelu antybakteryjnego do rąk nie jest takie same jak mycie rąk wodą i mydłem i nie może go całkowicie zastąpić. Żel nie zmywa zabrudzeń, jak robi to mydło, więc po jego zastosowaniu możesz wciąż mieć nieprzyjemne uczucie nieświeżych dłoni. Mimo to Twoje ręce będą biologicznie czyste, tj. wolne od drobnoustrojów. Po umyciu skóry mydłem możesz mieć wrażenie większej świeżości, jednak może być tak, że na Twoich dłoniach pozostanie znaczna część bakterii. Wszystko zależy od tego, czy stosujesz właściwą technikę mycia rąk i czy namydlasz dłonie wystarczająco długo. Wodą i mydłem trudniej jest o pełną dezynfekcję rąk, natomiast stosowanie żelu antybakteryjnego do rąk zamiast wody i mydła może powodować niechciane skutki na Twojej skórze.

Żel antybakteryjny to kosmetyk, którego głównym składnikiem jest alkohol etylowy bądź benzylowy, izopropanol lub propanol. Alkohol stanowi zdecydowaną większość składu żelu – musi być go powyżej 60 procent, inaczej żel może być zupełnie nieskuteczny. Resztę składu stanowią substancje nawilżające, przede wszystkim gliceryna, żel z aloesu, witaminy czy pantenol, które mają za zadanie pielęgnować skórę dłoni.

Słysząc o dezynfekcji rąk, najpewniej myślimy o lekarzach i służbach medycznych, które mają kontakt z chorymi pacjentami. Są jednak sytuacje, w których dezynfekcja dłoni może być potrzebą każdego z nas.

• W pojazdach komunikacji zbiorowej. Podróżujesz pociągiem, autokarem lub samolotem? Oprócz Ciebie korzysta z nich setki innych pasażerów, a stan i czystość pojazdów nie jest idealna. Nawet jeśli umyjesz ręce w toalecie, to niemal natychmiast jesteś narażony na ponowny kontakt z mnóstwem bakterii.
  
• Na wycieczkach, podczas zwiedzania. Kiedy zwiedzasz, nie zawsze łatwo o dostęp do toalety i bieżącej wody. W tym czasie dotykasz wielu obiektów, których przed Tobą dotykały dziesiątki rąk innych turystów. Na wycieczkach co jakiś czas należy więc dezynfekować ręce. Zwłaszcza, jeśli w międzyczasie robisz sobie przerwy na posiłki (np. korzystasz ze street foodu).
• W obcych pod względem kultury i standardów higieny krajach. Im bardziej egzotyczny w tym rozumieniu kraj, tym większe prawdopodobieństwo złapania choroby układu pokarmowego. To reakcja organizmu na zupełnie nową florę bakteryjną, która panuje w kraju wycieczki. Często dezynfekując ręce, masz szansę zmniejszyć prawdopodobieństwo zachorowania.
• W sezonach grypowych. Gdy eksperci alarmują, że panuje zwiększona zachorowalność na określone choroby, to mycie i dezynfekcja rąk stają się ważne na co dzień, dla każdego z nas. W tym czasie warto myć ręce zawsze po powrocie do domu z miejsc publicznych, ze szkoły, pracy, po wyjściu z autobusu, tramwaju czy metra. Warto też zawsze nosić przy sobie żel antybakteryjny i stosować w momencie braku dostępu do wody i mydła.

Dezynfekcja polega na usunięciu drobnoustrojów bez użycia wody i mydła. Musisz jednak wiedzieć, że nie w każdej sytuacji żel antybakteryjny zastąpi umycie rąk. Niekiedy pełną skuteczność można osiągnąć tylko poprzez połącznie mycia rąk z dezynfekcją. Takie działanie jest konieczne po skorzystaniu z łazienki czy toalety oraz w przypadku kontaktu z różnymi płynami ustrojowymi.

Skuteczne mycie rąk powinno trwać od 40 do 60 sekund. Dezynfekcji można poświęcać nieco mniej czasu, bo nie wymaga spłukiwania preparatu i osuszania rąk ręcznikiem (z pełną procedurą higienicznego mycia rąk możesz zapoznać się w innym naszym artykule: Higieniczne mycie rąk – 12 zasad mycia dłoni).

Dezynfekcję należy przeprowadzać w 10 krokach:

1. Nałóż preparat antybakteryjny na dłonie. Jeśli wykorzystujesz zawieszony na ścianie dozownik w miejscu publicznym, postaraj się pobrać żel, naciskając na dozownik łokciem.
2. Trzymaj preparat w zagłębieniu dłoni. Zanurz w nim opuszki wszystkich palców drugiej dłoni na 5 sekund, by zneutralizować drobnoustroje pod paznokciami.
3. Teraz rozprowadź preparat na całej dłoni. Wcieraj go okrężnymi ruchami, aż całkiem się wchłonie.
4. Nałóż łokciem żel w zagłębienie przeciwnej dłoni. W ten sam sposób odkaź pozostałe paznokcie.
5. Rozetrzyj żel na całej dłoni.
6. Potrzyj kilka razy dłońmi jedna o drugą, jak przy rozcieraniu mydła.
7. Potrzyj grzbiety obu dłoni, z uwzględnieniem przestrzeni między palcami.
8. Ponownie potrzyj wnętrza dłoni, przeplatając palce i tym samym ponownie dezynfekując miejsca miedzy nimi.
9. Otwórz prawą dłoń, lewą złóż w pięść. Potrzyj kilka razy pięścią w zagłębieniu prawej dłoni. To samo zrób z lewą ręką.
10. Obejmij kciuk prawej dłoni i potrzyj go ruchem obrotowym. Tak samo zrób z lewym kciukiem.

Procedura mycia i dezynfekcji rąk zakłada też pewne warunki dodatkowe, bez spełnienia których nie może być mowy o naprawdę higienicznym myciu i dezynfekcji rąk:

• Na dłoniach nie powinno być żadnej biżuterii. Nie da się bowiem w pełni usunąć bakterii np. spod obrączki na palcu.
• Paznokcie powinny być krótko przycięte. Jeśli nosisz dłuższe paznokcie, do mycia powinnaś stosować szczoteczkę, ewentualnie ręcznie wymywać zanieczyszczenia kolejno spod każdego paznokcia.
• Rękawy ubrania powinny być podwinięte podczas mycia rąk aż do łokci. Chodzi o to, by podczas mycia dłoni móc umyć także przeguby i aby… nie zmoczyć wodą rękawów. Wilgotny materiał, który ma kontakt z dłońmi, to miejsce do rozwoju bakterii!

W porządku, jako dorosły wiesz, kiedy dezynfekcja rąk jest wskazana, a kiedy konieczna. A co, kiedy panuje sezon infekcyjny i wirusa złapać możesz praktycznie w każdym miejscu i o każdej porze? Jak wówczas podejść do dezynfekcji rąk, by nie popaść w przesadę i nie zaszkodzić sobie ciągłym wcieraniem żelu antybakteryjnego?

Ręce myj zawsze po przyjściu do pracy i po powrocie do domu (z dowolnego miejsca w przestrzeni publicznej). Gdy czujesz, że powinieneś umyć ręce, ale nie masz dostępu do wody, postaw na dezynfekcję rąk. Kiedy na przykład? Kiedy podczas podróży chcesz zjeść drugie śniadanie, kiedy wyjdziesz ze sklepu, ale nie kierujesz się od razu do domu (a więc nie możesz od razu umyć rąk) i w innych podobnych sytuacjach.

Co ze stosowaniem żelu antybakteryjnego do rąk dla dzieci? Czy najmłodsi też powinni się nim zabezpieczać? Od czasu do czasu – w najbardziej ryzykownych sytuacjach – należy posmarować dziecku dłonie żelem. Jednak nie za często, by nie narażać malucha na działanie substancji chemicznych i wysuszającego alkoholu.

Podstawą zapobiegania chorobom brudnych rąk u dzieci jest nauka mycia dłoni – to na niej przede wszystkim należy skupić się w edukacji higienicznej swoich dzieci. Naucz swoją pociechę poprawnego mycia już od najmłodszych lat – jeśli niechętnie sięga po mydło, spróbuj podmiany standardowej kostki na kolorową lub zapachową, która może zamienić ten „obowiązek” w zabawę. Jeśli wolisz mydła w płynie, możesz także zakupić zabawny dyspenser do mydła, na przykład w formie zwierzątka.

Żel antybakteryjny to silna, bazująca na alkoholu formuła, dlatego też nie w każdym przypadku powinniśmy po nią sięgać. Jeśli masz podrażnioną skórę lub popękane dłonie – zdecydowanie odradzamy nakładanie na nie żelu! Nie tylko możesz spodziewać się piekących rąk, ale także pogorszenia się już obecnych podrażnień. 

Zbyt częste stosowanie żelu także jest niewskazane. Skóra rąk potrzebuje troski, a częste mycie i dezynfekcja może ją wysuszać. Jeśli masz bardzo suche dłonie, zamiast żelu antybakteryjnego zaopatrz się w pielęgnujące mydło, np. NIVEA Creme Care, a pielęgnację uzupełnij regenerującym kremem do rąk. Tutaj możemy polecić błyskawicznie nawilżający krem do rąk NIVEA Express Hydration do stosowania na dzień, lub nieco bogatszą formułę na noc: krem do rąk NIVEA Intensive Care.

Podsumowując – żel antybakteryjny to kosmetyk przydatny w wielu sytuacjach, jednak nie zastąpi mycia rąk tradycyjnym sposobem. Dezynfekcję wykonuj w wyjątkowych sytuacjach, kiedy nie masz dostępu do wody i mydła. A jeśli Twoja skóra zacznie przesuszać się na skutek zbyt częstego mycia, zapewnij jej regenerację i pielęgnację dzięki kremom do rąk.