Ostuda – skąd się bierze i jak z nią wygrać?

Dostrzegasz na swojej twarzy nieregularne, asymetryczne, brązowe lub szarawe plamy? Mówimy na nie ostuda. Co to konkretnie jest? Ostuda (melasma) to nabyta dermatologiczna przypadłość, która choć może spotkać każdego, najczęściej dotyka kobiet o ciemnej karnacji po 30. roku życia. Co więcej, może się nasilać pod wpływem promieniowania UV, a także stosowania leków hormonalnych. Ostuda pojawia się zwykle na policzkach, podbródku, nosie, skroniach, czole czy w okolicach górnej wargi, rzadziej natomiast w innych rejonach ciała.

Ostuda rzadziej dotyka mężczyzn – przypada na nich 10-20% przypadków. Warto jednak wiedzieć, że u panów mogą ją wywoływać leki pobudzające wydzielanie testosteronu.

Na rynku dostępnych jest wiele produktów na złagodzenie lub pozbycie się melasmy. Co ciekawe, zdarza się, że przechodzi ona samoistnie. Najczęściej ustaje po 50. roku życia lub po odstawieniu środków antykoncepcyjnych czy niektórych leków np. hydantoiny, chloropromazyny bądź antybiotyków z grupy tetracyklin.

Przebarwienia, które pojawiają się najczęściej w okresie rozrodczym kobiet to zazwyczaj właśnie ostuda. Za występowanie melasmy odpowiadają zwykle czynniki genetyczne, częste i intensywne kąpiele słoneczne czy przyjmowanie środków antykoncepcyjnych. Jednak przyczyny ostudy mogą mieć także dużo głębsze podłoże - warto wiedzieć, że może być ona również efektem toczących się w organizmie stanów zapalnych jajników i jajowodów, zaburzonej pracy nadnerczy, tarczycy lub wątroby, czy też zaburzeń hormonalnych wywołanych menopauzą. Charakterystyczne, rozmyte przebarwienia bywają też objawem występowania pasożytów jelitowych, problemów metabolicznych czy niedoborów witamin. Melasmę mogą wywołać również niektóre składniki kosmetyków, dezodorantów czy perfum – to najczęściej cytryniany czy salicylany, które mają właściwości światłouczulające. Przebarwieniom sprzyja ponadto przyjmowanie niektórych antybiotyków czy stosowanie retinoidów.

Jak już wiesz, czynnikiem sprzyjającym powstawaniu charakterystycznych brązowawych, rozmytych przebarwień są hormony. Ostuda ciążowa dotyka nawet 50-70% ciężarnych i związana jest z melaniną – barwnikiem skóry, który odpowiada za odcień karnacji, kolor oczu czy włosów. Kiedy kobieta spodziewa się dziecka, hormony ulegają przeorganizowaniu. Stężenie niektórych z nich wzrasta nawet kilkukrotnie np. progesteronu, estrogenów czy produkowanej przez przysadkę mózgową melanotropiny. Efektem tego jest zaburzona praca melaniny i nierównomierne jej rozkładanie w naskórku, co jest widoczne w postaci przebarwień. Zmiany skórne w ciąży to niezwykle popularna przypadłość – więcej o tym pisaliśmy w naszym artykule: Zmiany skórne i rozstępy w ciąży – jak ich uniknąć?

Warto wiedzieć, że ostuda w ciąży wiąże się nie tylko z zaburzoną gospodarką hormonalną – w procesie powstawania przebarwień istotną rolę odgrywa również promieniowanie słoneczne. Wystawianie się bez odpowiedniej ochrony na działanie promieni UVA i UVB zwiększa ryzyko wystąpienia melasmy. Dlatego tak ważne jest, aby stosować kremy z filtrem do twarzy czy balsamy do opalania SPF50, które będą chronić przed słońcem skórę i zmniejszą ryzyko powstania przebarwień.

Melasma pojawia się zwykle w drugim trymestrze ciąży, a na jej wystąpienie najbardziej narażone są kobiety o ciemnej karnacji. Warto jednak zaznaczyć, że ostuda zwykle mija samoistnie po urodzeniu dziecka.

Już wiesz na czym polega ostuda, co to jest i czym się objawia. W internecie spotkać się można również z innymi jej określeniami: melanodermia, melasma, chloasma, ostuda hormonalna czy ciążowa. Bez względu na nazwę, każda z nich odnosi się do tej samej przypadłości dermatologicznej, której sprzyjają czynniki, takie jak zaburzona gospodarka hormonalna, uwarunkowania genetyczne, a także promieniowanie słoneczne czy stosowanie ziół światłouczulających. To dlatego melasma dotyka najczęściej osób stosujących doustną antykoncepcję, mających problemy z tarczycą, schorzenia jajników, przechodzących menopauzę czy będących w ciąży.

Warto również przyjrzeć się składom kupowanych kosmetyków. Nierzadko to właśnie one odpowiadają za plamy na ciele. Pamiętaj zatem, aby wybierać dobrej jakości kremy i bazy pod makijaż czy balsamy do ciała, które nie zawierają w swoich składach m.in. salicylanów czy cytrynianów. Nie zapominaj również o odpowiedniej ochronie przeciwsłonecznej.

Ostuda nad górną wargą, na policzkach czy nosie to spory problem natury estetycznej. Co więcej, melasma bywa niekiedy sporym wyzwaniem dla dermatologów, bowiem nie zawsze można łatwo i szybko znaleźć przyczynę jej powstania. Co zatem zrobić, aby zmalała ostuda? Jak się pozbyć uporczywych przebarwień? Jak wygląda usuwanie ostudy? Leczenie melanodermy uzależnione jest od lekarza dermatologa, który po zbadaniu głębokości przebarwień, przeprowadzeniu wywiadu medycznego, a niekiedy również wykonaniu potrzebnych badań, zaleca najlepszą metodę. Dzięki indywidualnie dobranej kuracji pacjent ma pewność, że zniknie ostuda. Usuwanie przebarwień przeprowadza się za pomocą laserów frakcyjnych, peelingów chemicznych, kriolipolizy czy mezoterapii.

W przypadku wykorzystania lasera, wiązka światła wnika w głąb naskórka i powoduje mikrouszkodzenia, które stymulują organizm do zainicjowania silnych procesów regeneracyjnych i naprawczych – efektem tego jest wyrównanie kolorytu. Natomiast peelingi chemiczne mają za zadanie złuszczać naskórek i poprawiać wygląd skóry; używa się do tego najczęściej wysokich stężeń kwasu glikolowego lub trójchlorooctowego. W przypadku kriolipolizy dochodzi do rozpadu melaniny pod wpływem niskiej temperatury, a przy mezoterapii podawane są peptydy biomimetyczne. Zadanie obydwu rozwiązań polega na stopniowym rozjaśnianiu skóry.

Dermatolog może również zalecić stosowanie maści, dzięki którym zlikwidowana zostanie ostuda. Jaki krem lub maść okażą się skuteczne na przebarwienia na twarzy? Lekarz zaleci stosowanie preparatów na bazie kwasu kojowego, azelainowego, hydrochinonu czy retinoidów (pochodnych witaminy A). Specyfiki charakteryzują się właściwościami rozjaśniającymi, przez co ostuda się minimalizuje się. Na melasmę lekarz może zalecić najpierw kurację gabinetową z wykorzystaniem wspomnianych specyfików, a następnie stosowanie kremów w domu.

Możesz także sięgnąć po Intensywne serum przeciw przebarwieniom NIVEA Cellular Luminous630® - zawiera formułę z opatentowanym składnikiem Luminous630®, która rozjaśnia istniejące przebarwienia i zmniejsza ich powierzchnię, także w przypadku ostudy. Przy regularnym stosowania już w 4 tygodnie przebarwienia będą widocznie rozjaśnione, a po 8 tygodniach intensywnie zredukowane aż do 50%! Koloryt Twojej cery stanie się bardziej wyrównany, a sam kosmetyk jest bezpieczny także dla kobiet w ciąży. W połączeniu z kremem przeciw przebarwieniom z tej samej linii możesz skutecznie redukować widoczność przebarwień i chronić skórę przez powstawaniem nowych plamek.

Czy maseczki lub preparaty wykonane samodzielnie z ogólnodostępnych produktów sprawią, że  zmaleje ostuda? Domowe sposoby bywają pomocne w redukcji przebarwień. Maseczka z ogórka, tonik z dodatkiem cytryny czy pasta z sodą oczyszczoną przydadzą się w przypadku powierzchownych zmian, jednak mogą nie pomóc na ostudę. Leczenie domowe będzie skuteczne, jeśli Twój lekarz zaleci Ci stosowanie specjalnych preparatów rozjaśniających, które polecane są do stosowania na melasmę.

Pamiętaj także, że niektóre środki leczące przebarwienia mogą delikatnie przesuszać, dlatego ważne jest, aby posiadać w swojej łazience delikatne żele pod prysznic i płyny do kąpieli, a także bezalkoholowy żel do mycia twarzy czy niewysuszające mydło. Stosuj także nawilżające kremy do twarzy oraz balsamy do ciała.

Dotknęła Cię ostuda? Nie martw się,  jest duża szansa, że z czasem przejdzie samoistnie. Jeśli jednak nie chcesz czekać, lub podejrzewasz u siebie głębsze przyczyny przebarwień, zgłoś się do dermatologa, który pomoże Ci zaplanować leczenie.