Pierwsze dni z noworodkiem – co powinnaś wiedzieć?

Jak będą wyglądały pierwsze dni z noworodkiem? Chyba każda mama zadaje sobie to pytanie! Pierwsze dni z noworodkiem w szpitalu, jak i po powrocie do domu mogą stanowić nie lada wyzwanie! Podpowiemy Ci, o czym warto pomyśleć jeszcze przed porodem oraz jak zadbać o maluszka, aby Wasze pierwsze dni upłynęły w harmonii.

Pierwsze dni noworodka. Jak się przygotować jeszcze przed porodem?

Co powinnaś przygotować na pierwsze tygodnie z noworodkiem?

łóżeczko/dostawkę do Waszego łóżka/kosz Mojżesza,
akcesoria do karmienia,
akcesoria do pielęgnacji (kosmetyki dla niemowląt, chusteczki nawilżane dla dzieci i niemowląt, patyczki i płatki higieniczne, środek do odkażania pępka, sól fizjologiczną, pieluszki itp.),
otulacz/rożek,
wanienkę.

Pełny wykaz rzeczy, które potrzebne są w pierwszych tygodniach noworodka oraz w kolejnych miesiącach jego życia, znajdziesz w artykule Idealna wyprawka dla dziecka. Co powinno się w niej znaleźć?.

Są rzeczy, o które można zadbać jeszcze na chwilę przed porodem. Można zaliczyć do nich bez wątpienia przygotowanie miejsca, w którym maluszek spędzi większość swojego niemowlęcego okresu, czyli łóżeczko oraz akcesoria do pielęgnacji i karmienia.

Czy sobie poradzę? O czym muszę pamiętać? Skąd będę wiedziała, czy opiekuję się maluchem we właściwy sposób? Takie pytania, przewijające się przez głowę przyszłej mamy są zupełnie normalne, zwłaszcza, jeśli masz urodzić swoje pierwsze dziecko.

Im lepiej przygotujesz się przed porodem, tym łatwiej i swobodniej wejdziesz w rolę mamy po narodzinach dziecka. Opieka nad noworodkiem po porodzie to dziesiątki różnych zagadnień - nie o wszystkich jesteś w stanie sama pomyśleć. Dlatego podpowiadamy, czego potrzebuje dziecko po urodzeniu i czego możesz potrzebować w pierwszych dniach z dzieckiem.

Wydaje się, że noworodek po porodzie nie wymaga wiele, bo tylko śpi i je. Jednak zajmowanie się nim będzie na tyle absorbujące, że wypady na zakupy po łóżeczko czy ubranka w pierwszych dniach życia dziecka raczej nie wchodzą w grę. Poza tym dziecko po porodzie jeszcze przez jakiś czas uczy się termoregulacji i w tym czasie nie jest wskazane wychodzenie z dzieckiem na zewnątrz.

Noworodek - opieka i postępowanie w przypadku nagłych wypadków

Pierwsza pomoc dla niemowlaka to temat, któremu należy poświęcić czas jeszcze przed narodzinami dziecka. Nikt z nas nie chce być zmuszony do korzystania z tej wiedzy, ale każdy z nas, rodziców, musi umieć udzielać pomocy dziecku, np. gdyby doszło u niego do nagłego zatrzymania oddychania. Melodią przyszłości jest pierwsza pomoc przy zadławieniu u dziecka (maluch zacznie jeść stałe pokarmy od 6. miesiąca życia), ale podstawowych zasad postępowania powinnaś nauczyć się już teraz (niemowlę może się przecież zadławić przypadkowym drobnym przedmiotem włożonym do ust). W przyszłości zawsze będziesz mogła odświeżyć swoją wiedzę.

Przed porodem warto też skompletować apteczkę pierwszej pomocy do domu, która zawsze będzie w pogotowiu w awaryjnych sytuacjach.

Opieka nad noworodkiem w szpitalu

Zajmuj się maluszkiem jeszcze w szpitalu. Oczywiście, o ile czujesz się na siłach. Dzięki temu szybciej nabierzesz wprawy i w pielęgnacji, i w karmieniu. Pamiętaj, pytaj położne o wszystko co chciałabyś wiedzieć lub budzi Twoje wątpliwości. W większości szpitali praktykuje się dziś przebywanie mamy i dziecka na jednej sali, tak, by oboje mogli mieć ze sobą jak największy kontakt. Jednak jeśli poczujesz, że potrzebujesz więcej odpoczynku, możesz poprosić położną o to, by zabrała dziecko na salę noworodkową i przynosiła Ci je tylko na karmienia. Pierwsze godziny po porodzie upłyną Ci pod znakiem porodowej adrenaliny, jednak zmęczenie prędzej czy później da o sobie znać. Nie miej wyrzutów sumienia – opieka nad niemowlakiem jest wymagającym zadaniem, zdążysz się jeszcze nie raz o tym przekonać. Teraz, gdy masz okazję skorzystać z pomocy i czujesz taką potrzebę, pozwól sobie na to.

Ile dni spędzisz w szpitalu po porodzie?

Standardowo mama z noworodkiem przebywa w szpitalu 3 doby po porodzie naturalnym i 5 dni po cesarskim cięciu. Jeśli jednak dziecku bądź mamie coś dolega (np. maluch ma żółtaczkę noworodkową), pobyt się przedłuży. Choć pragniesz jak najszybciej wrócić do siebie, nie zamartwiaj się, jeśli lekarze zostawią Was na sali dłużej. Służy to wyłącznie Waszemu dobru i oszczędza nerwów w sytuacji, gdy z drobnych, niedoleczonych problemów w szpitalu, w domu wezmą się problemy poważniejsze.

Opieka nad dzieckiem po porodzie – powrót do domu

O tym, w jaki sposób przetransportujesz siebie i malucha do domu, zadecyduj jeszcze przed porodem. Nie każdy rodzic posiada swój samochód, jednak nie da się ukryć, że podróż samochodem będzie dla dziecka najlepsza. Nie oznacza to, że musisz zaopatrzyć się we własne auto. Pożyczcie samochód od rodziny lub przyjaciół, najlepiej w komplecie z zaufanym kierowcą. Samochód ma tę przewagę nad komunikacją miejską, że jesteś w stanie przede wszystkim dokładnie zabezpieczyć dziecko na czas podróży. Dodatkowo ochronisz dziecko przed szokiem spowodowanym nadmiernym hałasem oraz gwałtownymi ruchami ze strony innych pasażerów.

Pamiętaj, że samochód powinien być wyposażony w fotelik odpowiedni dla noworodka, czyli w przedziale wagowym 0-13 kg. Nie daj się zwieść opiniom, że transportowanie dziecka w samochodzie na rękach będzie dla niego najlepsze. Fotelik może nie będzie szczytem wygody, ale często może uratować życie. Zwróć również uwagę na temperaturę „za oknem”. Jeśli jest już dość chłodno przygotuj miękki kombinezon, w którym przewieziesz dziecko, a najlepiej ciepłą kołderkę, którą przykryjesz malucha po zdjęciu z niego kombinezonu.

Pierwsze dni po porodzie w domu. Jak je przetrwać?

W pierwszych dniach po porodzie najważniejsze jest, abyś dużo odpoczywała. Warto organizować czas w taki sposób, aby drzemać razem z maluszkiem. Na początku wygodnie będzie Ci karmić w pozycji półleżącej, co pozwoli na delikatne przysypianie.

Pamiętaj, że wskazana jest pomoc innych osób. Nie rób niczego na siłę, nie przemęczaj się. Pozwól, żeby obiadem lub zakupami zajęła się inna osoba. Dzięki temu będziesz mogła skoncentrować się w pełni na sobie i maluszku. Nie porywaj się od razu na prace domowe, które nazbierały się podczas Twojej nieobecności albo których nie dopięłaś przed pójściem do szpitala. To nie czas na bicie rekordów w byciu perfekcyjną panią domu. Pamiętaj, że w opiece nad noworodkiem w domu trzeba nabrać wprawy. Nie wstydź się poprosić o pomoc Twoją mamę, siostrę lub przyjaciółkę. Idealnie byłoby, gdyby tata maluszka mógł wziąć urlop i przez cały czas był przy Was, jednak nie zawsze jest to możliwe.

Dziecko po narodzinach potrzebuje bliskości

Noworodek w szpitalu głównie leży, bo i Ty powinnaś leżeć i jak najwięcej wypoczywać. A co robić z niemowlakiem, gdy już wrócicie do domu? Przede wszystkim dużo go nosić, tulić, kołysać. Nie słuchaj opinii, że to za bardzo przyzwyczaja dziecko do Twoich rąk. Maluch przez 9 miesięcy był nieustannie przez Ciebie noszony – nie możesz przyzwyczaić go do czegoś, do czego już jest przyzwyczajony. Nowonarodzone dziecko potrzebuje bliskiego kontaktu z rodzicem, to najlepsze, co możesz mu dać w pierwszych dniach i tygodniach życia.

Wizyty położnej po porodzie

To jeden z przyjemniejszych akcentów w pierwszych dniach noworodka w domu. Dlaczego? Bo położna to kompetentna osoba, która wzbudza w Tobie zaufanie. Od czasu porodu każdego dnia w Twojej głowie mnożą się pytania o to, jak zajmować się noworodkiem, ale od kiedy jesteś w domu, nie możesz już w każdej chwili zapytać położnej, pielęgniarki czy lekarza, jak mogłaś to robić podczas pobytu w szpitalu. Kiedy więc przychodzi czas obowiązkowej wizyty położnej po porodzie, czujesz ulgę i masz okazję rozwiać swoje wątpliwości. W trakcie pierwszych dni w domu skoncentrujesz się na karmieniu, przewijaniu i kąpaniu bobasa.

Ile jest wizyt położnej środowiskowej/rodzinnej w ramach ubezpieczenia NFZ? Wizyt położnej środowiskowej jest od 4 do 6. Możesz liczyć na więcej wizyt, jeśli będzie taka potrzeba (bo np. dziecko ma żółtaczkę), do ukończenia przez maluszka 2. miesiąca życia. Pierwsza wizyta powinna mieć miejsce w ciągu 48 godzin od powiadomienia Twojej położnej rodzinnej o wypisie ze szpitala (niestety nie dotyczy to dni wolnych, więc gdy zgłosisz prośbę o wizytę np. w piątek, to w najgorszym wypadku może się ona odbyć dopiero we wtorek).

Celem wizyty położnej jest:

ocena stanu noworodka: aktywności, napięcia mięśniowego, ciepłoty ciała, wyglądu skóry maluszka pod kątem zabarwienia (skóra różowa, blada, zażółcona) oraz stanu (odparzenia, potówki, wysypka, ciemieniucha), gruczołów sutkowych (obrzęk), jamy ustnej (pleśniawki), spojówek (łzawienie, ropienie), narządów płciowych;
sprawdzenie, jak goi się pępuszek dziecka;
sprawdzenie odruchów maluszka takich jak wodzenie oczami, podnoszenie główki oraz wydawanie dźwięków;
kontrola wagi, czyli czy noworodek traci na wadze, czy przybiera ją zgodnie z normami,
instruktaż związany z kąpielą, karmieniem, przewijaniem maluszka oraz pielęgnacją jego skóry, spacerami, sposobami noszenia i układania; doradzenie, jak radzić sobie w przypadku występowania kolki;
obejrzenie mamy, czyli ocena tzw. parametrów stanu ogólnego (ciśnienia, temperatury), stanu psychicznego, stanu piersi, brodawek, laktacji, obkurczania się macicy oraz procesu gojenia rany krocza lub rany po cesarskim cięciu;
w razie potrzeby zdjęcie szwów z rany po nacięciu krocza lub rany po cięciu cesarskim;
zaproponowanie np. gimnastyki poporodowej, odpowiedniej diety po porodzie;
w razie potrzeby zachęcenie do konsultacji lekarskiej.

Jak widzisz, położna będzie Ci służyła pomocą, do której masz prawo. Nie wahaj się zatem prosić o wizytę, a w jej trakcie zadawać pytania, które rozwieją wszystkie Twoje wątpliwości. Dobrze, jeśli jeszcze będąc w ciąży, poprosisz położną rodzinną o wizyty (są one dostępne w ramach NFZ od 21. tygodnia ciąży – tzw. wizyty w edukacji przedporodowej). Zapoznacie się, a poza tym łatwiej omawiać np. zalety karmienia piersią lub szczepienia ochronne zanim maluszek przyjdzie na świat.

Jak postępować z noworodkiem – pielęgnacja

Smółka i przewijanie

Zwykle noworodki robią kupkę po każdym karmieniu lub nawet w trakcie karmienia. Dla noworodków charakterystyczna jest też smółka, czyli kupka o czarno-zielonej barwie, na którą składają się treści zgromadzone w jelitach jeszcze w życiu płodowym. Smółka utrzymuje się do 2-3 dni od narodzin dziecka. Ponieważ ma kwaśny odczyn, działa drażniąco na skórę. Oznacza to, że pieluszkę należy sprawdzać bardzo często.

Samo przewijanie to nic trudnego. Należy pamiętać o tym, aby nie ciągnąć dziecka za nóżki, a delikatnie podnieść pupę, następnie, na przykład przy pomocy Nawilżanych chusteczek NIVEA BABY Soft&Cream oczyścić wszystkie zagłębienia i fałdki, posmarować skórę maluszka Ochronnym kremem kojącym przeciw odparzeniom NIVEA BABY i założyć świeżą pieluszkę.

Pamiętaj, że u dziewczynek skórę czyścimy w kierunku od cewki moczowej do pośladków, nigdy w drugą stronę. Co ile przewijać noworodka? Na pewno dość często, najlepiej jest kontrolować dłonią zapełnienie pieluszki (od zewnątrz). Oczywiście jeśli maluch zrobi kupkę, powinnaś go przewinąć natychmiast. Słuchaj też sygnałów wysyłanych przez dziecko. Niektóre noworodki są bardziej wyczulone na mokrą pieluszkę i płaczą z tego powodu częściej niż inne dzieci.

Pielęgnacja pępka

Każdy noworodek ma charakterystyczny kikut pępowiny i trzeba o niego odpowiednio zadbać. Pępuszek powinien być jak najczęściej odkryty i nieuciskany przez pieluszkę. Ważne jest, aby zbyt długo nie moczyć pępka, nie odrywać na siłę kikuta nawet jeśli wydaje Ci się, że za parę sekund odpadnie. W trakcie przewijania oraz ubierania uważaj, aby nie zahaczyć o pępuszek. Przydatny w pielęgnacji będzie Octenisept, który można nabyć praktycznie w każdej aptece.

Niemowlę po urodzeniu – jak radzić sobie z ulewaniem i wymiotami?

Im maluszek młodszy, tym większe prawdopodobieństwo, że może mu się ulać zjedzony pokarm. Przyczyną jest niedojrzałość mięśnia dolnego zwieracza przełyku. Zdarza się, że od samych narodzin dziecka ulewania nie będą występować, ale musisz się liczyć z faktem, że niektóre dzieci ulewają pokarm nawet do 1. roku życia.

Pamiętaj, że ulewanie pokarmu to nie wymioty! Wymioty są spowodowane skurczem żołądka i wyrzuceniem treści pokarmowej. Wymioty mogą być spowodowane chorobą i należy się skonsultować z lekarzem pediatrą. Ulewanie to bierne wylewanie pokarmu z ust dziecka często spowodowane czkawką lub połknięciem zbyt dużej ilości powietrza w trakcie ssania pokarmu, a także nadmiernym wypełnieniem żołądka.

Aby minimalizować ryzyko ulewania, nie należy przewijać maluszka zbyt szybko po posiłku, prawidłowo układać do odbicia i nie przekarmiać.

Pierwsze dni noworodka – ubiór

Czy wiesz, jak dobrać właściwy strój dla maluszka? Wbrew pozorom nie wszystkie ubranka dostępne w sklepach będą dla noworodka właściwe. Idealnie, gdyby ubranka były wykonane w 100% z bawełny. Dodatkowo, ze względu na delikatną i wrażliwą na dotyk skórę noworodka, unikaj ubranek z zapięciami na plecach. Wszystkie zatrzaski i wystające elementy mogą się odznaczać na skórze maluszka powodując nieprzyjemne doznania. Warto jednak zaopatrzyć się w śpioszki oraz body rozpinane w kroku. Dzięki temu usprawnisz przewijanie.

Zrezygnuj również z kilkukrotnego przebierania maluszka w ciągu dnia. Jeśli ubranko jest czyste, nie ma konieczności przebierania dziecka w kolejny strój. Jeśli zastanawiasz się, jak poznać, czy dziecko jest ubrane za ciepło lub czy nie jest mu zimno, jest na to prosta metoda. Dotknij skóry na karczku malucha, jeśli jest ciepła i sucha to znaczy, że maluszek jest odpowiednio ubrany. Jeśli skóra jest ciepła, ale wilgotna, to znaczy, że maluszkowi jest za gorąco. Jeśli skóra maluszka jest chłodna, oznacza to, że maluch jest ubrany za lekko. To, co ma wpływ na temperaturę karczku maluszka, to temperatura w samym pomieszczeniu. Zadbaj o to, żeby temperatura w pokoju nie przekraczała 22 st. C.

Noworodek po urodzeniu musi nauczyć się cyklu dobowego

Pamiętaj, że maluszek nie wie, co to dzień i noc. Jego cykl dobowy się dopiero kształtuje i warto mu w tym pomóc. W ciągu dnia zabawiaj dziecko, mów do niego, puszczaj muzykę. Wieczorem zadbaj o to, aby w domu było cicho, a światła były przygaszone. Jeśli wieczorem wejdziesz do pokoju maluszka, aby go nakarmić lub przewinąć, utrzymaj przygaszone światło, aby nie rozbudzać dziecka. Warto pomyśleć również o wprowadzeniu stałych godzin niektórych zabiegów pielęgnacyjnych, np. kąpieli.

Noworodek tydzień po tygodniu – kiedy jest czas na wyjście z domu?

Młodym mamom po porodzie często brakuje kontaktu ze światem. Nie musisz, a nawet nie powinnaś przeciągać pierwszego wyjścia z domu z dzieckiem w nieskończoność. Latem, przy sprzyjającej temperaturze, na pierwszy spacer z noworodkiem możesz udać się już po tygodniu od wyjścia ze szpitala.

Mamy często zadają sobie też pytanie, czy można iść z dzieckiem do sklepu albo kiedy iść z dzieckiem do rodziny. Jeśli chodzi o zakupy, nic nie stoi na przeszkodzie, by wejść do sklepu choćby podczas pierwszego spaceru. Niech nie będzie to jednak głośny, zatłoczony supermarket z jaskrawym światłem, ale raczej piekarnia pod domem, w której załatwisz zakupy w ciągu kilku minut. Jeśli chodzi zaś o odwiedziny u rodziny czy przyjaciół, lepiej niech to oni najpierw odwiedzą Was. Możesz być pewna, że nikt nie będzie miał zastrzeżeń co do takiej kolejności odwiedzin. Większości osób nawet nie trzeba o to prosić – to naturalne, że noworodki nie powinny zbyt szybko i często zmieniać środowiska, bo dopiero uczą się funkcjonowania na tym świecie.

Pierwsze dni z noworodkiem to niewątpliwie wyzwanie. Jeśli jednak prawidłowo przygotujesz się na ten czas, ominie Cię wiele stresów i będziesz w stanie pełniej cieszyć się tymi wspaniałymi momentami.